Theo Josephine Elia, MD, Nemours/A.I. duPont Hospital for Children
Đánh giá về mặt y tế Thg4 2021
Rối loạn cư xử là một mẫu hành vi thường xuyên hoặc dai dẳng vi phạm quyền của người khác hoặc vi phạm các quy tắc xã hội phù hợp với lứa tuổi. Chẩn đoán dựa vào tiền sử bệnh. Chẩn đoán dựa vào bệnh sử Điều trị những rối loạn cách cư xử và trị liệu tâm lý có thể giúp; tuy nhiên, nhiều trẻ em cần giám sát đáng kể.
Tỷ lệ mắc phải một số rối loạn cư xử (CD) khoảng 10%. Sự khởi phát thường xảy ra trong thời thơ ấu hoặc ở giai đoạn đầu của vị thành niên, và rối loạn này phổ biến hơn ở nam giới nhiều hơn nữ.
Nguyên nhân có thể là một sự tương tác phức tạp của các yếu tố di truyền và môi trường. Cha mẹ của vị thành niên có rối loạn cư xử thường có hành vi lạm dụng chất và hành vi chống lại xã hội và thường được chẩn đoán mắc chứng ADHD, rối loạn khí sắc, tâm thần phân liệt hoặc rối loạn nhân cách chống lại xã hội. Tetrahydrocannabinol (THC) đã được báo cáo là một yếu tố nguy cơ của bạo lực thể chất ngay cả khi các yếu tố kinh tế xã hội và việc sử dụng chất kích thích khác được tính đến. Tuy nhiên, rối loạn cư xử có thể xảy ra ở trẻ em từ các gia đình có quyền chức cao, lành mạnh.
Tài liệu tham khảo chung
1. Dellazizzo K, Potvin S, Dou BY, et al: Association between the use of cannabis and physical violence in youths: A meta-analytical investigation. Am J Psychiatry 177(7):appi.ajp.2020.1, 2020. https://doi.org/10.1176/appi.ajp.2020.19101008
Các triệu chứng và dấu hiệu của rối loạn Hành vi
Trẻ em hoặc thanh thiếu niên mắc chứng rối loạn cư xử thiếu sự nhạy cảm với cảm xúc và hạnh phúc của người khác và đôi khi hiểu lầm hành vi của người khác là đe dọa. Họ có thể hành động một cách hung hăng, bằng cách bắt nạt và đe dọa, đánh đập hoặc sử dụng vũ khí, có hành động tàn ác về thể xác, hoặc ép buộc một người vào hoạt động tình dục, và có ít hoặc không có cảm giác hối hận. Đôi khi sự hung hăng và tàn ác của họ là hướng về động vật. Những trẻ em này hoặc vị thành niên có thể phá hủy tài sản, nói dối và trộm cắp. Họ chịu đựng sự thất vọng kém và thường là thiếu thận trọng, vi phạm các quy tắc và những điều cấm của phụ huynh (ví dụ như chạy trốn khỏi nhà, thường xuyên trốn học).
Hành vi sai trái khác nhau giữa các giới tính: Nam có xu hướng đánh nhau, ăn cắp, và phá hoại; nữ có thể dối trá, chạy trốn, và tham gia vào mại dâm. Cả hai giới đều có khả năng sử dụng và lạm dụng ma túy bất hợp pháp và gặp khó khăn ở trường học. Ý tưởng tự tử là phổ biến, và những nỗ lực tự tử được thực hiện nghiêm túc.
Chẩn đoán rối loạn hành vi
- Tiêu chuẩn lâm sàng
Rối loạn cư xử được chẩn đoán ở trẻ em và vị thành niên đã bộc lộ ≥ 3 trong số các hành vi sau trong 12 tháng trước cộng với ít nhất 1 trong 6 tháng trước đó:
- Hành hung đối với người và động vật
- Phá hủy tài sản
- Lừa dối, nói dối, trộm cắp
- Vi phạm nghiêm trọng các quy tắc của phụ huynh
Các triệu chứng hoặc hành vi phải đủ đáng kể để làm suy giảm chức năng trong các mối quan hệ, ở trường, hoặc tại nơi làm việc.
Tiên lượng về rối loạn hành vi
Thông thường, các hành vi phá hoại dừng lại trong thời kỳ trưởng thành sớm, nhưng trong khoảng một phần ba các trường hợp, họ vẫn tồn tại. Nhiều trường hợp trong số này đáp ứng tiêu chí rối loạn nhân cách chống đối xã hội. Khởi đầu sớm có liên quan đến tiên lượng kém.
Một số trẻ em và vị thành niên sau đó phát triển rối loạn khí sắc hoặc rối loạn lo âu, triệu chứng cơ thể hoặc các rối loạn liên quan, rối loạn liên quan đến dùng chất, hoặc rối loạn loạn thần khởi phát sớm ở người lớn Trẻ em và vị thành niên có rối loạn cư xử có xu hướng mắc tỷ lệ cao hơn các rối loạn về thể chất và tâm thần khác. Trẻ em và vị thành niên có rối loạn cư xử có xu hướng mắc tỷ lệ cao hơn các rối loạn về thể chất và tâm thần khác.
Điều trị rối loạn hành vi
- Thuốc để điều trị rối loạn cư xử
- Tâm lý trị liệu
- Đôi khi đặt trong một trung tâm dân cư
Điều trị chứng rối loạn cư xử với thuốc và trị liệu tâm lý có thể cải thiện lòng tự trọng và tự chủ và cuối cùng cải thiện kiểm soát rối loạn cư xử. Thuốc có thể bao gồm chất kích thích, chất ổn định khí sắc và thuốc chống loạn thần không điển hình, đặc biệt là sử dụng risperidone ngắn ngày.Việc răn dạy và sự khiển trách thường không có hiệu quả và nên tránh. Trị liệu tâm lý cá nhân, bao gồm liệu pháp nhận thức và thay đổi hành vi, có thể giúp ích. Thông thường trẻ em và vị thành niên gây quấy rầy nghiêm trọng phải được đặt trong các trung tâm cư trú, nơi mà hành vi của chúng có thể được quản lý phù hợp, từ đó tách chúng ra khỏi môi trường có thể dẫn đến hành vi sai trái của chúng.
Những điểm chính
- Trẻ bị rối loạn cư xử lặp lại hành động hung hăng, vi phạm các quyền của người khác và/hoặc các quy tắc xã hội; họ có ít hoặc không có cảm giác hối hận.
- Các hành vi gây rối tiếp tục ở tuổi trưởng thành ở khoảng 1/3 số bệnh nhân; nhiều trường hợp sau đó đáp ứng các tiêu chí cho rối loạn nhân cách chống đối xã hội.
Nguồn msdmanuals.com
Mọi thông tin trên website chỉ có tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa. Vui lòng không tự ý áp dụng nếu không có sự đồng ý của bác sĩ điều trị.
