Theo Jonathan Gotfried, MD, Lewis Katz School of Medicine at Temple University
Đánh giá về mặt y tế Thg9 2021
Rotavirus là nguyên nhân phổ biến nhất gây ra tiêu chảy nặng mất nước không thành dịch ở trẻ nhỏ trên toàn thế giới (đặc biệt là trẻ từ 3 đến 15 tháng tuổi). Chẩn đoán dựa trên nghi ngờ lâm sàng, nhưng có thể làm xét nghiệm phản ứng chuỗi polymerase trong khuôn khổ của bảng xét nghiệm đa chủng cho nhiều nguyên nhân gây viêm dạ dày ruột cấp tính. Điều trị hỗ trợ bằng dịch uống, nhưng đôi khi cần truyền dịch tĩnh mạch.
Tỷ lệ mắc Rotavirus đã giảm khoảng 80% ở Hoa Kỳ kể từ khi giới thiệu chủng ngừa rotavirus thường quy. Rotavirus rất dễ lây; hầu hết các nhiễm trùng xảy ra theo đường phân-miệng. Người lớn có thể bị nhiễm bệnh sau khi tiếp xúc gần với một trẻ nhỏ bị nhiễm bệnh. Ở khí hậu ôn đới, hầu hết các nhiễm trùng xảy ra vào mùa đông. Mỗi năm ở Hoa Kỳ, một đợt bệnh rotavirus bắt đầu ở Tây Nam vào tháng 11 và kết thúc ở vùng Đông Bắc vào tháng 3. Thời gian ủ bệnh từ 1 đến 3 ngày.
(Xem thêm Tổng quan về viêm dạ dày ruột.)
Các triệu chứng và dấu hiệu của viêm dạ dày ruột do Rotavirus
Viêm dạ dày ruột do Rotavirus ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ có thể kéo dài từ 5 đến 7 ngày. Nôn xảy ra ở 90% số bệnh nhân và sốt > 39° C (> 102,2° F) xảy ra trong khoảng 30%. Tiêu chảy toàn nước và không có máu. Ở người lớn, các triệu chứng của viêm dạ dày ruột do rotavirus thường nhẹ. Ở trẻ em, tiêu chảy có nhiều khả năng gây mất nước nặng và thậm chí tử vong.
Chẩn đoán viêm dạ dày ruột do Rotavirus
- Các xét nghiệm dựa trên miễn dịch
- Xét nghiệm phản ứng chuỗi polymerase (PCR)
Xét nghiệm chẩn đoán không được thực hiện thường xuyên ngoại trừ chẩn đoán đợt bùng phát dịch; khi thực hiện, nó liên quan đến các xét nghiệm để xác định rotavirus trong phân. Xét nghiệm hấp thụ miễn dịch liên kết với enzym (ELISA) và xét nghiệm ngưng kết latex là hai xét nghiệm thường được sử dụng. Xét nghiệm axit nucleic (PCR) rất nhạy cảm và thường được thực hiện trong bảng xét nghiệm PCR đa chủng, bao gồm một số nguyên nhân gây viêm dạ dày ruột.
Điều trị viêm dạ dày ruột do Rotavirus
- Dịch theo đường uống hoặc đường tĩnh mạch
- Đôi khi thuốc chống tiêu chảy và/hoặc thuốc chống nôn
Chăm sóc hỗ trợ bao gồm bù nước và điện giải là phương pháp điều trị chính và là tất cả những gì cần thiết cho hầu hết người lớn. Dung dịch glucose-điện giải đường uống, nước dùng hoặc nước canh thịt có thể ngăn ngừa mất nước hoặc điều trị mất nước nhẹ. Trẻ em có thể bị mất nước nhanh hơn và cần được cung cấp một giải pháp bù nước thích hợp (một số loại có bán trên thị trường – xem Bù nước theo đường uống). Có thể cho uống thuốc chống nôn (ví dụ ondansetron) nếu nôn khiến việc bù nước qua đường uống trở nên khó khăn.
Dịch đẳng trương theo đường tĩnh mạch như Ringer lactate và dung dịch nước muối sinh lý thông thường nên được cho dùng khi mất nước nặng, sốc, hoặc tình trạng tâm thần bị thay đổi và liệu pháp bù nước bằng đường uống thất bại hoặc tắc ruột cơ năng . Trong trường hợp mất nước nặng, nên tiếp tục bù nước qua đường tĩnh mạch cho đến khi mạch, tình trạng tưới máu và trạng thái tinh thần bình thường trở lại.
Thuốc chống tiêu chảy không nên cho trẻ em < 18 tuổi bị tiêu chảy cấp dùng. Thuốc chống tiêu chảy có thể được xem xét ở những bệnh nhân người lớn bị tiêu chảy phân toàn nước (thể hiện qua phân âm tính với heme), đặc biệt là trong đợt bùng phát, dịch, cho thấy có khả năng nguyên nhân là do vi rút. Tuy nhiên, thuốc chống tiêu chảy có thể khiến tình trạng bệnh nhân nhiễm Clostridioides difficile hoặc E. coli O157: H7 xấu đi và do đó không nên cho bất kỳ bệnh nhân nào chưa xác định được nguyên nhân gây tiêu chảy và nghi ngờ có những rối loạn này (tức là do sử dụng kháng sinh gần đây, tiêu chảy phân có máu, phân dương tính với heme hoặc tiêu chảy kèm theo sốt) sử dụng.
Phòng ngừa viêm dạ dày ruột do Rotavirus
Có hai vắc xin rotavirus sống giảm độc lực đường uống hiện có sẵn, an toàn và hiệu quả chống lại đa số các chủng gây bệnh. Tiêm chủng Rotavirus là một phần trong lịch tiêm chủng cho trẻ nhỏ được khuyến cáo ( xem Bảng: Lịch tiêm chủng khuyến nghị cho trẻ từ 0-6 tuổi).
Những điểm chính
- Viêm dạ dày ruột do Rotavirus đã giảm đáng kể ở các nước sử dụng rộng rãi vắc-xin rotavirus, nhưng nó vẫn là một nguyên nhân quan trọng gây ra bệnh tiêu chảy nghiêm trọng và có khả năng gây tử vong ở trẻ em trên toàn thế giới.
- Diễn biến lâm sàng có thể kéo dài từ 5 đến 7 ngày.
- Bù nước bằng đường uống thường là đủ, nhưng có thể cần dùng thuốc chống nôn và đôi khi là truyền dịch qua đường tĩnh mạch.
- Thuốc chống tiêu chảy an toàn cho người lớn bị tiêu chảy phân toàn nước nhưng nên tránh dùng cho trẻ em < 18 tuổi và ở bất kỳ bệnh nhân nào sử dụng kháng sinh gần đây, tiêu chảy phân có máu, phân dương tính với heme hoặc tiêu chảy kèm theo sốt.
Thông tin thêm
Sau đây là một nguồn thông tin bằng tiếng Anh có thể hữu ích. Vui lòng lưu ý rằng VUIKHOE247 không chịu trách nhiệm về nội dung của tài liệu này.
- Infectious Diseases Society of America: 2017 Clinical practice guidelines for the diagnosis and management of infectious diarrhea
Nguồn msdmanuals.com
Mọi thông tin trên website chỉ có tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa. Vui lòng không tự ý áp dụng, nếu không có sự đồng ý của bác sĩ điều trị.
