Vắc-xin ngừa bại liệt

Theo Margot L. Savoy, MD, MPH, Lewis Katz School of Medicine at Temple University
Đánh giá về mặt y tế Thg10 2022

Việc tiêm chủng rộng khắp đã gần như đã tận diệt bệnh bại liệt trên toàn thế giới. Nhưng vẫn xảy ra ở các vùng có tiêm chủng không đầy đủ, chẳng hạn như tiểu vùng Sahara Châu Phi và Nam Á.

Có 3 loại huyết thanh học (enterovirus).

Để biết thêm thông tin, hãy xem Khuyến nghị về vắc xin bại liệt của Ủy ban Cố vấn Thực hành Tiêm chủng và Các Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC): Tiêm vắc xin bại liệt. Bản tóm tắt những thay đổi về lịch tiêm chủng dành cho người lớn 2022 có ở đây.

(Xem thêm Tổng quan về tiêm chủng.)

Chế phẩm vắc xin bại liệt

Vắc-xin bại liệt bất hoạt (IPV) có chứa hỗn hợp các loại vi rút bại liệt nhóm 1, 2 và 3 bất hoạt bằng formalin. IPV có thể chứa một lượng nhỏ streptomycin, neomycin, và polymyxin B.
Chế phẩm vắc-xin bại liệt sống giảm độc lực dạng uống không còn được sử dụng ở Hoa Kỳ vì nó có thể đột biến thành một chủng gây ra bệnh bại liệt ở khoảng 1 trong số 2,4 triệu người được chủng ngừa.
Có các loại vắc-xin kết hợp giữa IPV, bạch hầu-uốn ván-ho gà (DTaP), và đôi khi cả viêm gan B hoặc Haemophilus influenzae tuýp b (Hib).

Chỉ định cho vắc xin bại liệt

IPV là vắc-xin được sử dụng thường quy ở trẻ nhỏ ( xem Bảng: Lịch tiêm chủng khuyến nghị cho trẻ từ 0-6 tuổi).
Tiêm phòng vắc-xin bại liệt cho người lớn sống ở Hoa Kỳ không được khuyến cáo. Người lớn không tiêm phòng hoặc tiêm phòng không đầy đủ có bị phơi nhiễm với vi rút gây bệnh bại liệt thể tự nhiên (ví dụ như du khách tới các vùng lưu hành, nhân viên phòng thí nghiệm chuyên xử lý các mẫu có chứa bệnh bại liệt) nên tiêm phòng IPV. Những người lớn tiêm đầy đủ phác đồ có nguy cơ bị phơi nhiễm với bại liệt có thể được tiêm liều củng cố IPV. Để biết thông tin hiện tại về những quốc gia nào được coi là có nguy cơ cao mắc bệnh bại liệt, hãy xem Sức khỏe của người đi du lịch của Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC): Điểm đến và Sức khỏe của khách du lịch: Polio.

Chống chỉ định và thận trọng của vắc xin bại liệt

Các chống chỉ định chính đỗi với IPV là:

Phản ứng dị ứng trầm trọng (ví dụ, sốc phản vệ) sau một liều vắc-xin trước đó hoặc một thành phần vắc-xin

Các thận trọng chính đỗi với IPV là:

Bệnh trung bình hoặc nặng có hoặc không có sốt (tiêm vắc-xin được trì hoãn lại cho đến khi khỏi bệnh)
Phụ nữ mang thai không có nguy cơ mắc bệnh bại liệt (không nên tiêm vắc-xin bại liệt mặc dù không có bằng chứng về việc vắc-xin gây hại cho phụ nữ mang thai hoặc thai nhi của họ; tuy nhiên, nếu phụ nữ mang thai có nguy cơ bị phơi nhiễm với bệnh bại liệt Bảo vệ ngay lập tức, IPV có thể được cung cấp)

Cách dùng vắc xin bại liệt

Liều IPV dùng là 0,5 mL tiêm bắp hoặc dưới da.
Phác đồ tiêm bắp, 4 liều được cho ở tháng 2, 4, 6 đến 18, và 4 đến 6 năm. Thông thường, vắc-xin phối hợp được sử dụng cho 3 mũi tiêm đầu tiên và một liều vắc-xin đơn kháng nguyên cho liều cuối cùng. Nếu trẻ bỏ lỡ một liều IPV ở tuổi từ 4 đến 6 tuổi, cần được cho liều củng cố càng sớm càng tốt.
Khi sử dụng DTaP-IPV/Hib cho lịch trình 4 liều (ở lứa tuổi 2, 4, 6, và 15-18 tháng), một liều bổ sung tiêm vắc-xin IPV (IPV hoặc DTaP-IPV) nên được cho tiêm ở tuổi 4 đến 6 tuổi, kết quả là phác đồ 5 liều; tuy nhiên, DTaP-IPV/Hib không nên dùng liều củng cố ở tuổi 4 đến 6 tuổi. Khoảng cách tối thiểu giữa liều 4 và 5 nên ≥ 6 tháng để tối ưu hóa đáp ứng tăng cường.
Các liều IPV cơ bản được khuyến cáo cho người lớn chưa được chủng ngừa có nguy cơ bị phơi nhiễm với bại liệt. Khoảng cách khuyến nghị giữa liều 1 và liều 2 là từ 1 đến 2 tháng; liều thứ ba được tiêm sau đó từ 6 đến 12 tháng. Nếu cần bảo vệ trong 2 đến 3 tháng, 3 liều sẽ được tiêm cách nhau ≥ 1 tháng. Nếu cần thiết trong 1 đến 2 tháng, 2 liều sẽ được chia cách nhau ≥ 1 tháng. Nếu cần trong < 1 tháng, sẽ tiêm 1 liều. Trong tất cả các trường hợp, liều vắc-xin còn lại nên được tiêm sau, trong khoảng thời gian được khuyến nghị, nếu người đó vẫn có nguy cơ cao.

Tác dụng phụ của vắc xin bại liệt

Không có tác dụng phụ nào liên quan đến IPV. Bởi vì nó có thể chứa một lượng nhỏ neomycin, streptomycin và polymyxin B, những người nhạy cảm với bất kỳ thành phần nào trong số những thuốc này có thể có phản ứng dị ứng với vắc-xin.

Thông tin thêm

Sau đây là các tài nguyên tiếng Anh có thể hữu ích. Vui lòng lưu ý rằng VUIKHOE247 không chịu trách nhiệm về nội dung của các tài nguyên này.

Advisory Committee on Immunization Practices (ACIP): Polio ACIP Vaccine Recommendations
Centers for Disease Control and Prevention (CDC): Polio Vaccination: Information for Healthcare Professionals
CDC: Travelers' Health: Destinations
CDC: Travelers Health: Polio
Summary of changes to the 2022 adult immunization schedule

Nguồn msdmanuals.com

Mọi thông tin trên website chỉ có tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa. Vui lòng không tự ý áp dụng, nếu không có sự đồng ý của bác sĩ điều trị.

Bài liên quan

thuốc

thuốc và biệt dược

pymeacolion

sulbutianmin

Tin y tế

Đột quỵ ở người trẻ tuổi có dấu hiệu gia tăng

Tại Việt Nam, mỗi năm có khoảng 200.000 người bị đột quỵ. Trung bình cứ 6 người thì một người có nguy cơ đột quỵ. Bệnh này có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, chủ yếu là người từ 55 tuổi trở lên. Mặc dù vậy, những năm gần đây, tỷ lệ đột quỵ ở người trẻ ngày càng gia tăng, chiếm 10-15%.

len-kich-ban-ung-pho-dich-benh-tay-chan-mieng

Lên kịch bản ứng phó dịch bệnh tay chân miệng

Tính đến hết tuần 23, toàn khu vực phía Nam ghi nhận 9.028 ca mắc tay chân miệng , trong đó có 4 ca tử vong với chẩn đoán Bệnh tay chân miệng độ 4 và có xét nghiệm Enterovirus 71 (EV71) dương tính.

tu-1-7-thuc-hien-thu-tuc-hanh-chinh-3-trong-1-voi-tre-em-duoi-6-tuoi

Từ 1/7, thực hiện thủ tục hành chính "3 trong 1" với trẻ em dưới 6 tuổi.

Dịch vụ công liên thông “Đăng ký khai sinh-Đăng ký thường trú-Cấp thẻ bảo hiểm y tế cho trẻ em dưới 6 tuổi” sẽ được triển khai trên phạm vi cả nước bắt đầu từ ngày 1/7.

tu-1-7-thay-doi-muc-dong-bao-hiem-y-te-ho-gia-dinh

Từ 01/7/2023, thay đổi mức đóng bảo hiểm y tế hộ gia đình

Từ ngày 01/7/2023, mức lương cơ sở được điều chỉnh lên 1.800.000 đồng/tháng theo Nghị định 24/2023/NĐ-CP của Chính phủ. Do đó, mức đóng và chế độ BHYT cũng được điều chỉnh phù hợp với quy định mới.

Tâm lý

bieu-hien-tam-ly-than-kinh-lien-quan-đen-covid

Biểu hiện tâm lý thần kinh liên quan đến COVID

COVID-19 chủ yếu là một hội chứng hô hấp cấp tính, nhưng nó cũng có thể gây rối loạn chức năng của nhiều cơ quan và hệ thống cơ thể, bao gồm cả não.

Thất dụng

Thất dụng là mất khả năng thực hiện các động tác có chủ đích vốn đã biết trước đây, cho dù thể lực cho phép và mong muốn của người bệnh, do một tổn thương não. Chẩn đoán dựa vào lâm sàng, thường bao gồm trắc nghiệm thần kinh tâm lý, cùng với chẩn đoán hình ảnh thần kinh (ví dụ: CT, MRI) để xác định nguyên nhân. Tiên lượng phụ thuộc vào nguyên nhân và mức độ tổn thương và tuổi bệnh nhân. Không có điều trị đặc hiệu, nhưng liệu pháp vật lý và vận động trị liệu có thể cải thiện một cách khiêm tốn hoạt động chức năng và sự an toàn của bệnh nhân.

Thất ngôn

Thất ngôn là rối loạn chức năng ngôn ngữ có thể liên quan đến giảm khả năng hiểu hoặc biểu đạt các từ hoặc ý nghĩa tương đương không bằng lời của từ. Nó là hậu quả của sự rối loạn chức năng của các trung tâm ngôn ngữ ở vỏ não và hạch nền hoặc các đường dẫn truyền trong chất trắng kết nối chúng. Chẩn đoán dựa vào lâm sàng, thường bao gồm trắc nghiệm thần kinh tâm lý, chẩn đoán hình ảnh thần kinh (CT, MRI) để xác định nguyên nhân. Tiên lượng phụ thuộc vào nguyên nhân, mức độ tổn thương và tuổi bệnh nhân. Không có điều trị đặc hiệu, nhưng liệu pháp ngôn ngữ có thể thúc đẩy quá trình hồi phục.

Mất trí nhớ toàn bộ thoáng qua

Mất trí nhớ toàn bộ thoáng qua là quên thuận chiều và ngược chiều, khởi phát đột ngột và kéo dài 24 giờ. Chẩn đoán chủ yếu dựa vào lâm sàng nhưng bao gồm xét nghiệm và chụp CT, MRI, hoặc cả hai. Mất trí nhớ thường tự hồi phục một cách tự phát nhưng có thể tái diễn. Không có điều trị đặc hiệu, nhưng những bất thường tiềm ẩn cần được điều chỉnh.

Tim mạch

Viêm màng ngoài tim

Viêm màng ngoài tim là tình trạng viêm màng ngoài tim, thường có ứ dịch trong khoang màng ngoài tim. Viêm màng ngoài tim có thể do nhiều nguyên nhân (như nhiễm trùng, nhồi máu cơ tim, chấn thương, u, rối loạn chuyển hóa), nhưng thường mang tính chất tự phát.

Viêm cơ tim

Viêm cơ tim là tình trạng viêm đi kèm theo hoại tử các tế bào cơ tim. Viêm cơ tim có thể do nhiều nguyên nhân (như nhiễm trùng, chất gây độc tim, thuốc, và các bệnh hệ thống như sarcoidosis), nhưng thường là tự phát.

Thông động tĩnh mạch (AVMs)

Dị dạng động tĩnh mạch (AVMs) là các đám rối mạch máu bị giãn, trong đó các động mạch dẫn máu trực tiếp vào tĩnh mạch. AVM thường gặp nhất ở chỗ nối của các động mạch não, thường là trong nhu mô não vùng trán - đỉnh, thùy trán, tiểu não bên, hoặc thùy chẩm. AVM cũng có thể gặp ở màng cứng.

Phình mạch não (Phình mạch não, phình mạch trong sọ)

Phình động mạch não: Phình động mạch là sự giãn cục bộ các động mạch.

Mẹ và bé

Chế độ ăn uống lành mạnh có vai trò vô cùng quan trọng trong việc bảo vệ sức khỏe con người.

Những thực phẩm lành mạnh nên dự trữ sẵn cho trẻ

Việc dự trữ đồ ăn vừa hấp dẫn, vừa bổ sung đầy đủ chất dinh dưỡng có thể là biện pháp giúp phụ huynh bớt lo lắng với thói quen ăn vặt của trẻ.

Lợi ích to lớn của việc chăm sóc răng miệng đúng cách cho trẻ

Chăm sóc răng miệng trẻ em

Trẻ sơ sinh và trẻ tập đi cũng có nguy cơ bị bệnh sâu răng như những trẻ lớn hơn hoặc người trưởng thành. Chăm sóc răng cho trẻ cần phải được bắt đầu từ lúc mới sinh. Tập thói quen vệ sinh răng miệng sớm giúp cho bé có hàm răng khỏe mạnh.

9-nguyen-tac-can-luu-y-khi-theo-che-do-an-healthy

9 nguyên tắc cần lưu ý khi theo chế độ ăn healthy.

Hiện nay chế độ ăn healthy ngày một phổ biến và được nhiều người lựa chọn. Vậy chế độ ăn này có những điểm gì đặc biệt?

Đậu nành và các thực phẩm từ đậu nành an toàn cho trẻ em. Ảnh: Freepik

Thực phẩm từ đậu nành có an toàn cho trẻ?

Đậu nành là nguồn thực phẩm giàu protein, tốt cho tim mạch và thúc đẩy khả nă

Tiểu đường

Đường huyết cao là tình trạng lượng glucose trong máu tăng vượt quá mức so với bình thường

Hạ đường huyết

Hạ đường huyết hoặc mức đường huyết thấp có thể dẫn đến kích thích hệ thần kinh giao cảm và rối loạn chức năng hệ thần kinh trung ương.

Toan ceton do rượu

Nhiễm toan ceton do rượu là một biến chứng chuyển hóa của tình trạng lạm dụng rượu và đói đặc trưng bởi tình trạng tăng ceton máu và nhiễm toan chuyển hóa tăng khoảng trống anion mà không có tăng glucose máu. Nhiễm toan ceton gây ra buồn nôn, nôn ói và đau bụng.

tang-ap-luc-tham-thau-do-tang-duong-huyet-hhs

Tăng áp lực thẩm thấu do tăng đường huyết (HHS)

Tình trạng tăng áp lực thẩm thấu do tăng đường huyết là một biến chứng chuyển hóa của đái tháo đường (DM) đặc chưng bởi tình trạng tăng glucose nặng, mất nước nghiêm trọng, tăng áp lực thẩm thấu máu, và tình trạng rối loạn ý thức. Nó thường xảy ra nhất trong đái tháo đường type 2, thường xuất hiện khi bệnh nhân bị stress.

Sau nhiễm toan ceton do tiểu đường có thể làm thiếu hụt phospho

Toan ceton (DKA)

Nhiễm toan ceton là biến chứng cấp tính của bệnh đái tháo đường đặc trưng bởi tăng đường huyết, tăng ceton trong máu và nhiễm toan chuyển hóa. Đường máu tăng cao là nguyên nhân dây tăng áp lực thẩm thấu niệu với mất nhiều nước và điện giải. Nhiễm toan ceton thường xảy ra với đái đường type 1.

Ung thư

Ung thư tuyến giáp

Có 4 loại ung thư tuyến giáp nói chung. Hầu hết các bệnh ung thư tuyến giáp biểu hiện như nhân giáp không triệu chứng. Hiếm khi, di căn hạch bạch huyết, phổi, hoặc xương gây ra triệu chứng trong ung thư tuyến giáp. Chẩn đoán thường bằng sinh thiết kim nhỏ nhưng có thể liên quan đến các xét nghiệm khác. Điều trị là phẫu thuật loại bỏ, thường loại bỏ mô giáp tồn dư bằng iốt phóng xạ sau phẫu thuật.

Bướu giáp đơn thuần (Euthyroid Goiter)

Bướu giáp đơn thuần có thể lan hỏa hoặc có nhân, là tình trạng tuyến giáp to không phải ung thư, không có cường giáp, suy giáp hoặc viêm. Trừ trường hợp thiếu hụt iốt nặng, chức năng tuyến giáp bình thường và bệnh nhân không có triệu chứng, ngoại trừ tuyến giáp tăng kích thước rõ, ko đau. Chẩn đoán dựa vào lâm sàng và xác định chức năng tuyến giáp bình thường. Điều trị dựa vào nguyên nhân, nhưng phẫu thuật cắt tuyến giáp bán phần là cần thiết nếu bướu giáp quá lớn.

Tiếp cận bệnh nhân có nhân tuyến giáp

Nốt tuyến giáp là những khối u lành tính hoặc ác tính trong tuyến giáp. Nhân tuyến giáp thường gặp, và ngày càng tăng theo tuổi của bệnh nhân.

hoi-chung-suy-giap-khong-do-benh-tuyen-giap

Hội chứng suy giáp không do bệnh tuyến giáp

Hội chứng bệnh tuyến giáp là tình trạng trong đó nồng độ hormone tuyến giáp trong huyết thanh thấp ở những bệnh nhân bị bệnh toàn thân không tuyến giáp nhưng thực sự là bệnh nhân tuyến giáp bình thường. Chẩn đoán dựa trên loại trừ suy giáp. Điều trị hướng đến bệnh cơ bản; thay thế hormone tuyến giáp không được chỉ định.

Bạn cần tìm gì?