Vắc-xin phòng COVID-19

Theo Margot L. Savoy, MD, MPH, Lewis Katz School of Medicine at Temple University
Đánh giá về mặt y tế Thg10 2022

Vắc xin COVID-19 cung cấp sự bảo vệ chống lại COVID-19, căn bệnh do nhiễm vi rút SARS-CoV-2 gây ra. Tiêm vắc xin là chiến lược hiệu quả nhất để ngăn ngừa bệnh nặng và tử vong do nhiễm SARS-CoV-2 với các biến thể gần đây và đang lưu hành là Delta và Omicron. Tỷ lệ nhập viện ở Hoa Kỳ vào mùa thu năm 2021 ở những người chưa được tiêm vắc xin cao hơn từ 8 đến 10 lần so với những người được tiêm vắc xin. Những người không được tiêm vắc xin cũng có nguy cơ tử vong vì COVID-19 cao hơn 20 lần so với những người được tiêm vắc xin trong khung thời gian đó.

Có nhiều loại vắc xin COVID-19 hiện đang được sử dụng trên toàn thế giới; chủ đề này chỉ bao gồm những loại vắc xin hiện đang được sử dụng ở Hoa Kỳ.

Ở Hoa Kỳ, các loại vắc xin phòng COVID-19 sau đang được sử dụng:

Vắc xin mRNA phòng vi rút SARS-CoV-2 (COVID-19) do Pfizer-BioNTech sản xuất đã được Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) phê duyệt sử dụng cho những người từ 16 tuổi trở lên. Vắc xin này cũng đã có Giấy phép Sử dụng Khẩn cấp (EUA) cho trẻ em từ 6 tháng đến 15 tuổi.
Vắc xin mRNA của vi rút SARS-CoV-2 (COVID-19) do Moderna sản xuất được chấp thuận sử dụng cho những người từ 18 tuổi trở lên. Vắc xin này cũng đã có EUA cho trẻ em từ 6 tháng đến 17 tuổi.
Vắc xin adenovirus của vi rút SARS-CoV-2 (COVID-19) do Janssen/Johnson & Johnson sản xuất có EUA dành cho những người từ 18 tuổi trở lên mà các loại vắc xin phòng COVID-19 khác không thể tiếp cận hoặc không phù hợp về mặt lâm sàng hoặc những người chọn tiêm Ad26.COV2.S vì nếu không họ sẽ không tiêm bất kỳ loại vắc xin phòng COVID-19 nào. (Xem FDA giới hạn việc sử dụng vắc xin Janssen COVID-19 cho một số cá nhân nhất định.)
Vắc xin hạt nano protein gai tổ hợp của vi rút SARS-CoV-2 (COVID-19) do Novavax sản xuất có EUA dành cho người từ 12 tuổi trở lên.

Trong hầu hết các trường hợp, vắc xin mRNA và vắc xin protein gai Novavax được ưu tiên sử dụng hơn vắc xin vec-tơ adenovirus đối với liều trình chính vì nguy cơ xảy ra các biến cố bất lợi nghiêm trọng. Có mối quan hệ nhân quả chính đáng giữa vắc xin vectơ adenovirus và biến cố bất lợi hiếm gặp và nghiêm trọng, hội chứng huyết khối kèm theo giảm tiểu cầu do vắc xin. (Xem Tổng quan và độ an toàn của vắc xin phòng COVID-19 Janssen của Johnson & Johnson.)

Để biết thêm thông tin, hãy xem Khuyến nghị về vắc-xin phòng COVID-19 của Ủy ban Cố vấn Thực hành Tiêm chủng, bản tin của FDA về phê duyệt vắc-xin phòng COVID-19 của Pfizer-BioNTech và thông tin kê đơn của FDA về vắc xin phòng COVID-19 Moderna và tờ thông tin của EUA dành cho các chuyên gia tiêm vắc xin (Pfizer-BioNTech, Moderna, Janssen/Johnson & Johnson và Novavax). Bản tóm tắt những thay đổi về lịch tiêm chủng dành cho người lớn 2022 có ở đây.

(Xem thêm Tổng quan về tiêm chủng và COVID-19.)

Chế phẩm

Có hai loại vắc xin mRNA cho COVID-19:

BNT162b2 (do Pfizer-BioNTech sản xuất)
mRNA-1273 (do Moderna sản xuất)

Các loại vắc xin mRNA không chứa kháng nguyên vi rút mà cung cấp một đoạn mRNA tổng hợp nhỏ mã hóa cho kháng nguyên đích mong muốn (protein gai). Sau khi được các tế bào của hệ miễn dịch tiếp nhận, mRNA của vắc xin sẽ phân hủy sau khi dẫn hướng tế bào đó sản xuất kháng nguyên vi rút. Sau đó, kháng nguyên được giải phóng và kích hoạt đáp ứng miễn dịch mong muốn để ngăn ngừa nhiễm bệnh nặng khi phơi nhiễm với vi rút thực sự.

Có một loại vắc xin vectơ adenovirus cho COVID-19:

Ad26.COV2.S (do Janssen/Johnson & Johnson sản xuất)

Vắc xin véc tơ adenovirus có chứa một đoạn DNA được sử dụng để tạo ra protein gai đặc biệt của vi rút SARS-CoV-2, sau đó kích hoạt đáp ứng miễn dịch mong muốn.

Có một loại vắc xin protein gai phòng COVID-19:

NVX-CoV2373 (do Novavax sản xuất)

Vắc xin protein gai chứa dạng tái tổ hợp của protein gai SARS-CoV-2, sau đó kích hoạt đáp ứng miễn dịch mong muốn.

Chỉ định

Vắc xin BNT162b2 đã được FDA phê duyệt để phòng ngừa COVID-19 ở những người từ 16 tuổi trở lên.
Vắc xin BNT162b2 đã có EUA để phòng ngừa COVID-19 ở những người từ 6 tháng đến 15 tuổi.
Vắc xin mRNA-1273 đã được FDA phê duyệt để phòng ngừa COVID-19 ở những người từ 18 tuổi trở lên.
Vắc xin mRNA-1273 đã có EUA để phòng ngừa COVID-19 ở những người từ 6 tháng đến 17 tuổi.
Vắc xin Ad26.COV2.S có EUA để phòng ngừa COVID-19 ở những người từ 18 tuổi trở lên mà các vắc xin phòng COVID-19 khác không thể tiếp cận hoặc không thích hợp về mặt lâm sàng hoặc những người chọn tiêm Ad26.COV2.S vì họ nếu không sẽ không tiêm được bất kỳ loại vắc xin phòng COVID-19 nào. (Xem FDA giới hạn việc sử dụng vắc xin Janssen COVID-19 cho một số cá nhân nhất định.)
Vắc xin NVX-CoV2373 có EUA để phòng ngừa COVID-19 cho người từ 12 tuổi trở lên.

Chống chỉ định và Thận trọng

Chống chỉ định với tất cả bốn loại vắc xin phòng COVID-19 là:

Phản ứng dị ứng nặng sau khi tiêm một liều trước đó của một trong hai loại vắc xin
Phản ứng dị ứng nặng với một thành phần của vắc xin

Các biện pháp phòng ngừa đối với cả bốn loại vắc xin phòng COVID-19 là:

Phản ứng phản vệ cấp tính ngay sau khi tiêm một liều
Suy giảm miễn dịch, bao gồm cả do liệu pháp ức chế miễn dịch

Phải có ngay biện pháp điều trị nội khoa thích hợp để kiểm soát các phản ứng dị ứng tức thời trong trường hợp phản ứng phản vệ cấp tính xảy ra sau khi tiêm bất kỳ loại vắc xin phòng COVID-19 nào. Những người được tiêm vắc xin phòng COVID-19 cần phải được theo dõi để biết các phản ứng bất lợi tức thì.

Những người bị suy giảm miễn dịch, bao gồm cả những người dùng liệu pháp ức chế miễn dịch, có thể có suy giảm đáp ứng miễn dịch với các loại vắc xin này.

Một cảnh báo đã được đưa ra từ FDA đối với vắc xin véc tơ adenovirus vì những trường hợp bị huyết khối do vắc xin có hội chứng giảm tiểu cầu đã được báo cáo sau khi tiêm vắc xin . Các báo cáo cho thấy tăng nguy cơ bị huyết khối liên quan đến các xoang tĩnh mạch não và các vị trí khác (bao gồm nhưng không giới hạn ở các động mạch trung tâm và các động mạch nội tạng và các tĩnh mạch và động mạch ở chi dưới) kết hợp với giảm tiểu cầu. Khởi phát triệu chứng sau khi tiêm vắc xin khoảng 1 đến 2 tuần. Các trường hợp đã xảy ra ở nam và nữ từ 18 tuổi trở lên và nữ từ 30 đến 49 tuổi có tỷ lệ báo cáo cao nhất; một số đã tử vong. Việc sử dụng heparin có thể có hại ở những người có nghi ngờ bị huyết khối có giảm tiểu cầu sau khi tiêm vắc xin; có thể cần các phương pháp điều trị thay thế. Rất nên tư vấn với các chuyên gia về huyết học.

Một cảnh báo từ FDA đã được đưa ra đối với vắc xin mRNA và vắc xin bổ trợ rằng bệnh viêm cơ tim và viêm màng ngoài tim đã được báo cáo sau khi sử dụng các liều vắc xin này, đặc biệt là trong vòng 7 ngày kể từ liều thứ hai, cho thấy có thể tăng nguy cơ xảy ra những biến cố này sau khi tiêm vắc xin. . Nguy cơ đã được quan sát thấy là cao nhất ở nam giới trẻ tuổi. Người được tiêm vắc xin cần phải được điều trị ngay lập tức nếu họ bị đau ngực, khó thở hoặc có cảm giác tim đập nhanh, rung rẩy hoặc đập thình thịch sau khi tiêm vắc xin. Mặc dù một số người đã cần phải có hồi sức tích cực, những dữ liệu từ các nghiên cứu theo dõi ngắn hạn cho thấy rằng các triệu chứng thường hết bằng điều trị bảo tồn.

Liều lượng và cách tiêm

Thông tin về liều lượng liệu trình chính của vắc xin phòng COVID-19 (mRNA) BNT162b2 dành cho trẻ em và người lớn có tại đây.
Thông tin về liều lượng liệu trình chính của vắc xin phòng COVID-19 (mRNA) mRNA-1273 dành cho trẻ em và người lớn .
Thông tin liều lượng liệu trình chính của vắc xin phòng COVID-19 (vectơ adenovirus) Ad26.COV2.S dành cho người lớn .
Thông tin về liều lượng của liều trình chính của vắc xin phòng COVID-19 (protein gai) NVX-CoV2373 dành cho trẻ em và người lớn .
Hướng dẫn về liệu trình chính bổ sung và liều tăng cường phụ thuộc vào tuổi và tình trạng suy giảm miễn dịch của một người.

Hướng dẫn liệu trình chính cho những người bị suy giảm miễn dịch từ trung bình đến nặng

Một liều của liệu trình chính bổ sung được khuyên dùng cho những người có hệ miễn dịch bị suy giảm từ trung bình đến nặng (xem Hướng dẫn tiêm vắc xin phòng COVID-19 cho những người bị suy giảm miễn dịch ở mức độ trung bình hoặc nặng và xem Vắc xin phòng COVID-19 cho những người bị suy giảm miễn dịch ở mức độ trung bình hoặc nặng).
Sau khi hoàn tất liệu trình chính, khả năng bảo vệ chống lại sự lây nhiễm đã được chứng minh là giảm dần theo thời gian. Để tối đa hóa khả năng bảo vệ khỏi nhiễm trùng, bệnh nặng và tử vong, nên dùng liều tăng cường. Chỉ nên sử dụng vắc xin tăng cường hai giá được cấp phép cho nhóm tuổi đó. Những người đã tiêm tất cả các mũi tiêm vắc xin của liệu trình chính được khuyến nghị và các liều tăng cường khi đủ điều kiện được coi là tiêm cập nhật liệu trình vắc xin của họ.

Liều tăng cường bằng vắc xin hai giá cập nhật

Vào năm 2022, FDA đã sửa đổi EUA đối với vắc xin mRNA để cho phép các công thức bào chế vắc xin hai giá được sử dụng làm một liều tăng cường duy nhất . Vắc xin hai giá (được gọi là các liều tăng cường cập nhật) chứa hai thành phần mRNA của vi rút SARS-CoV-2. Một thành phần là chủng SARS-CoV-2 ban đầu và thành phần còn lại nhắm vào các biến phụ Omicron gần đây nhất được gọi là BA.4 và BA.5. Kể từ khi vắc xin hai giá được giới thiệu, CDC chỉ cho phép sử dụng vắc xin hai giá cập nhật làm liều tăng cường. Liều tăng cường mRNA ban đầu (đơn giá) không còn nữa.

Hướng dẫn tiêm mũi bổ sung cho những người không bị suy giảm miễn dịch

Những người không bị suy giảm miễn dịch và đã được tiêm vắc xin phòng COVID-19 đầy đủ đều đủ điều kiện để tiêm mũi tăng cường tùy thuộc vào độ tuổi của họ và tùy thuộc vào liệu trình chính mà họ đã hoàn tất (xem Các mũi tiêm tăng cường của vắc xin phòng COVID-19).

Hướng dẫn tiêm mũi bổ sung cho những người không bị suy giảm miễn dịch từ vừa đến nặng

Những người bị suy giảm miễn dịch ở mức độ trung bình đến nặng và đã được tiêm vắc xin phòng COVID-19 đầy đủ đều đủ điều kiện để tiêm mũi tăng cường tùy theo độ tuổi và liệu chính mà họ đã hoàn tất (xem Vắc xin phòng COVID-19 dành cho những người bị suy giảm miễn dịch mức độ trung bình hoặc nặng).

Tác dụng phụ

4 loại vắc-xin phòng COVID-19 có tác dụng phụ tương tự nhau.

Phản ứng dị ứng nặng hiếm gặp, bao gồm cả phản vệ, đã được báo cáo.

Các tác dụng phụ thường gặp khác:

Vị trí tiêm đau, sưng và đỏ
Mệt mỏi
Đau đầu
Đau cơ và đau khớp
Sốt hoặc ớn lạnh
Buồn nôn
Mỏi mệt
Hạch to

Tác dụng phụ thường kéo dài vài ngày.

Nổi hạch phản ứng có thể xảy ra sau khi tiêm vắc xin phòng COVID-19 và có thể dẫn đến kết quả dương tính giả trên phim chụp nhũ ảnh. Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC) tuyên bố rằng một số chuyên gia khuyên quý vị nên chụp nhũ ảnh trước khi tiêm vắc xin hoặc đợi 4 đến 6 tuần sau khi tiêm vắc xin.

Thông tin thêm

Sau đây là các tài nguyên tiếng Anh có thể hữu ích. Vui lòng lưu ý rằng VUIKHOE247 không chịu trách nhiệm về nội dung của các tài nguyên này.

COVID-19 Vaccine Tracker
Advisory Committee on Immunization Practices (ACIP): Khuyến nghị về vắc xin phòng COVID-19 của ACIP
U.S. Food and Drug Administration (FDA): Tờ thông tin Pfizer-BioNTech
FDA: Tờ thông tin về vắc xin phòng COVID-19 Moderna
FDA: Tờ thông tin Janssen (Johnson & Johnson)
FDA: Tờ thông tin Novavax
FDA: Prescribing information for the vaccine produced by Pfizer-BioNTech
FDA: Prescribing information for the vaccine produced by Moderna
FDA: News release: FDA Authorizes Second Booster Dose of Two COVID-19 Vaccines for Older and Immunocompromised Individuals
FDA: Coronavirus (COVID-19) Update: FDA Limits Use of Janssen COVID-19 Vaccine to Certain Individuals
FDA: Coronavirus (COVID-19) Update: FDA cho phép vắc xin phòng COVID-19 Moderna, vắc xin hai giá Pfizer-BioNTech được sử dụng làm liều tăng cường
Centers for Disease Control and Prevention (CDC): Guidance regarding COVID-19 vaccination and other medical procedures
CDC: Key Things to Know About COVID-19 Vaccines
CDC: Johnson & Johnson’s Janssen COVID-19 Vaccine Overview and Safety
CDC: Hướng dẫn về việc tiêm vắc xin phòng COVID-19 dành cho những người bị suy giảm miễn dịch vừa hoặc nặng
CDC: Vắc xin phòng COVID-19 dành cho những người bị suy giảm miễn dịch mức độ trung bình hoặc nặng.
CDC: Các mũi tăng cường của vắc xin phòng COVID-19
Summary of changes to the 2022 adult immunization schedule

Nguồn msdmanuals.com

Mọi thông tin trên website chỉ có tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa. Vui lòng không tự ý áp dụng, nếu không có sự đồng ý của bác sĩ điều trị.

Bài liên quan

thuốc